जीवन एक प्रवास आहे, ज्याची सुरुवात जन्मापासून होते आणि शेवट श्मशानभूमीत होतो. आपण कितीही मोठे असलो, श्रीमंत असलो, किंवा आपल्या यशाने समाजात आदर मिळवला असला, तरी शेवटी आपल्या सर्वांचा मार्ग एकाच ठिकाणी संपतो—श्मशानभूमीत. हीच जाणीव आपल्याला गर्व, अहंकार, आणि आपला असलेला फाजील अभिमान यावर विचार करायला लावते.
गर्व आणि अहंकाराचा भ्रम
गर्व आणि अहंकार यांचे मूळ आपल्या जीवनातील अस्थायी गोष्टींमध्ये आहे—धन, प्रतिष्ठा, पद, आणि अधिकार. आपण आपल्या संपत्तीवर गर्व करतो, मानतो की यामुळेच आपली ओळख आहे. पण श्मशानभूमीतील सत्य हे आहे की, आपल्या मृत्यूनंतर या सगळ्या गोष्टींना काहीच अर्थ उरत नाही. तिथे ना कोणाची संपत्ती आहे, ना कोणाचे पद आहे, ना कोणाची प्रतिष्ठा.
श्मशानभूमी ही एक अशी जागा आहे, जिथे सगळे समान असतात. तिथे कोणीही श्रीमंत नाही, गरीब नाही, सत्ताधीश नाही, किंवा सामान्य नागरिक नाही. सर्वच समान होतात. इथेच आपल्याला कळते की आपल्या गर्वाने, अहंकाराने किंवा जगात मिळवलेल्या यशाने शेवटी काहीही फरक पडत नाही.
जीवनाचा अर्थ आणि गर्वाचा नाश
जीवन हे अनमोल आहे, पण ते क्षणिक आहे. या क्षणभंगुर जीवनात आपल्याला सतत स्मरणात ठेवायला हवे की, आपल्या जीवनाचा शेवट एकाच ठिकाणी आहे. ही जाणीव आपल्याला नम्र राहायला शिकवते. गर्व आणि अहंकार हे अंतर्गत दुर्गुण आहेत, जे आपल्याला वास्तविक आनंदापासून दूर ठेवतात.
गौतम बुद्ध म्हणायचे, “अहंकार आणि गर्व हे अज्ञानाचे चिन्ह आहेत. त्यांचा नाश करण्यासाठी आपल्याला सत्याचा मार्ग धरावा लागतो.” बुद्धांचे हे विचार आपल्याला जीवनातील सत्य जाणून घेण्यासाठी मदत करतात. अहंकार आणि गर्व नष्ट करूनच आपण आपल्या खऱ्या अस्तित्वाचा अनुभव घेऊ शकतो.
श्मशानभूमीत मिळणारा धडा
श्मशानभूमीत गेल्यावर आपल्याला जीवनाचा खरा अर्थ समजतो. तिथेच आपल्याला समजते की, या जीवनात आपण कितीही मोठे काम केले असले, तरी शेवटी आपण काहीही घेऊन जाणार नाही. श्मशानभूमी हे एक प्रतिबिंब आहे, जे आपल्याला सतत आठवण करून देते की, एक दिवस आपण इथेच येणार आहोत.
जगातील सर्व महान व्यक्ती, राजे-महाराजे, संत-महात्मे—सर्वांचा शेवट श्मशानभूमीतच झाला आहे. त्यामुळे आपल्याला जीवनात विनम्र राहायला शिकले पाहिजे, गर्व आणि अहंकाराला दूर ठेवायला पाहिजे. आपल्या संपत्तीपेक्षा, पदापेक्षा, आणि प्रतिष्ठेपेक्षा आपले कृत्य, आपले विचार, आणि आपले आचरणच आपल्या जीवनाचे खरे मापन करत असतात.
शेवटी काय शिकलो?
जीवनात मिळालेल्या यशाने, प्रतिष्ठेने किंवा संपत्तीने गर्व करू नये. शेवटी सर्वांचा मार्ग एकच आहे—श्मशानभूमीकडे. यामुळेच आपल्याला विनम्र राहायला शिकले पाहिजे, जीवनात दिलेले योगदान आणि चांगुलपणा हाच आपला खरा ठेवा आहे.
श्मशानभूमीचा विचार म्हणजे आपल्या गर्वाचा नाश करणारी जागा आहे. तीच आपल्याला आपल्या क्षणभंगुर आयुष्याची खरी ओळख करून देते. म्हणूनच, जीवनात विनम्रता, साधेपणा आणि कृतज्ञता हेच खरे धन आहेत, जे आपल्याला माणूस म्हणून श्रेष्ठ बनवतात.
